lira korbowa

Lira korbowa to rodzaj mechanicznej fideli, w której poruszane za pomocą korby koło pełni rolę "wiecznego smyczka". Struny melodyczne są skracane za pomocą tangentów a melodii towarzyszy dźwięk strun burdonowych.

lira korbowa

Podczas gry w pozycji siedzącej lira korbowa trzymana jest na kolanach, prawa dłoń kręci korbą, lewa naciska od dołu klawisze melodyczne. Korba jest połączona z kołem, które obracając się pociera struny tak jak w innych instrumentach smyczek. Co najmniej jedna struna pełni funkcje melodyczne. Skracana jest za pośrednictwem klawiszy z drewnianymi kołeczkami. Pozostałe struny wydają dźwięk o stałej wysokości – burdon. Lira korbowa była instrumentem popularnym w muzyce średniowiecza i renesansu, aż do początków XX w., kiedy stała się rzadkością.

Na wczesnych wizerunkach lira korbowa wówczas nazywana organistrum ma pokaźne rozmiary, grało na niej dwóch muzyków, jeden kręcił korbą, drugi obsługiwał tangenty. W Polsce nazywano ten instrument tradycyjnie lirą, lirą kręconą, dziadowską, żebraczą, wiejską. Była instrumentem wędrownych grajków, żebraków i ślepców. Od XVII w. lira korbowa pojawia się jako instrument ludowy. Lirnicy – grający na lirze, osiadli i wędrowni odbywali pielgrzymki do świętych miejsc kultu chrześcijańskiego, przybywali na odpusty, targi i jarmarki, śpiewali i grali pod kościołami, na cmentarzach i w karczmach, odwiedzali chłopskie chaty, szlacheckie dwory, miasteczka, a nawet duże miasta.

Repertuar wykonywany przez samego lirnika lub przez towarzyszącego mu chłopca - adepta dziadowskiego fachu - dostosowany był do okoliczności: pieśni religijne, historyczne dumy, od których zaczynali śpiew, ballady, niekiedy pieśni o treści społecznej, jak i piosenki taneczne.

lira korbowa-legend
inne

10.05.2013

Miło nam poinformować, że projekt został objęty honorowym patronatem Pani Minister Edukacji Narodowej. Projekt zyskał pozytywną rekomendację i znalazł się na liście honorowych patronatów Ministra. Serdecznie dziękujemy!